در این قسمت از سری مقالات بانوان موفق، به بانو آذر اندامی، نخستین سازنده ی نوعی از واکسن وبا درایران خواهیم پرداخت.
دکتر آذر اندامی در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۰۵ در شهر رشت به دنیا آمد و تنها دختر خانواده و فرزندان چهارم بود. ایشان در دبستان بانوان رشت مقطع ابتدایی را با یک سال جهشی تمام کرد. خانم اندامی برای کمک به مادرش به عنوان معلم خصوصی، در خانه توانگران مشغول شد و کارهای دیگری چون سوزن دوزی و دوزندگی هم انجام داد. ولی با این وجود به درس خواندن هم ادامه داد و مدرک سال نهم آموزش همگانی را از دبیرستان فروغ رشت گرفت. به سبب علاقه ای که به شغل معلمی داشت به دانش سرای مقدماتی رشت رفت و در سال ۱۳۲۴ با نمره های عالی فارغ التحصیل شد. به دلیل اینکه سن ایشان کمتر از حدنصاب استخدام در آموزش و پرورش بود، یک سال به صورت رایگان در دبستان های رشت تدریس کرد و سال بعدبه صورت رسمی استخدام شد.
موفقیت ها:
ایشان در حین کار به سبب علاقه به ادامه ی تحصیل موفق به کسب دیپلم طبیعی شد و در سال ۱۳۳۱ با شرکت در کنکور، در رشته ی پزشکی مشغول به تحصیل شد.
بانو آذر اندامی بعد از دریافت گواهینامه ی دکترای پزشکی، بلافاصله مشغول تحصیل در دوره ی تخصصی زنان و زایمان شد. بعد از پایان دوره به کار در انستیتو پاستور مشغول شدند. ایشان در همین دوران نتیجه ی تحقیقات خود را که در زمینه ی باکتری شناسی عفونت‌های بیمارستانی بود، در مجله های معتبر پزشکی چاپ کرد.
تولید واکسن وبا:
از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۵ بیماری شبه وبای آلتور در ایران و بسیاری از کشورها فراگیر شد و در آن زمان تنها راه چاره تزریق واکسن بود. دکتر آذر اندامی با تولید واکسن، به مبارزه با این بیماری پرداخت و علاوه بر تأمین نیاز ایران کشورهای همسایه نیز از این واکسن بهره مند شدند. به همین دلیل ایشان به معاونت بخش میکروب شناسی و سپس به ریاست بخش وبا و دیفتری منصوب شد.
بانو اندامی به سبب تلاش ها و خدمات شبانه روزی موفق به دریافت نشان علمی شد و با استفاده از بورس انیستیتو به پاریس رفت و در سال ۱۳۴۶ گواهینامه ی میکروب شناسی را گرفت.
بعد از آن به کشور بازگشت و دوره ی تخصص آزمایشگاه بالینی را در دانشگاه تهران گذراند.
ایشان در سال ۱۳۵۳ دانش نامه ی تخصصی علوم آزمایشگاه بالینی را دریافت کرد.
حاصل سفرهای ایشان به کشورهای بلژیک و فرانسه، به صورت مقاله های علمی در مجله های معتبر چاپ شد.
بازنشستگی:
ایشان در سال ۱۳۵۷ بازنشسته شد؛ اما بعد از بازنشستگی، بعنوان ریاست آزمایشگاه طبی بیمارستان باهر مشغول شد و بعد از مدتی در مطب همسرش در جنوب شهر مشغول مداوای بیماری های زنان و زایمان شد.
در همین سال ها به تومور مغزی مبتلا شد. اما تلاش می کرد دیگران زیاد متوجه نشوند. ولی یک روز در مطب زمانی که مشغول معاینه ی یک بیمار بود، تعادل خود را از دست داد و به زمین افتاد.
وفات:
ایشان در ۲۸ مرداد۱۳۶۳ بر اثر آمبولی ریه در گذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
انجمن بین المللی نجوم:
سرکار خانم اندامی علاوه بر شخصیت والای علمی، در زندگی خانوادگی نیز همسر و مادری شایسته و نمونه بود. از ایشان ۳ فرزند به یادگار مانده‌است. ایشان نخستین زن ایرانی بودند که انجمن علمی نجوم پذیرفت به پاس خدمات علمی ایشان، نامشان را برای همیشه بر سیاره زهره ثبت کند.
روی سنگ قبر ایشان در بهشت زهرا (س) اینطور نوشته شده:
راهش در این سرا، دانش و مهر و نیکی
جایش در آن سرا، فردوس برین جاودانه
