در این قسمت از سری مطالب بانوان موفق، به مریم میرزاخانی، بانوی ریاضی دان ایرانی پرداخته ایم که در سنین جوانی اولین بانویی بودند که موفق به کسب مهمترین جایزه ها و مدال های رشته ریاضی در جهان شدند.
مریم میرزاخانی، نابغه علم ریاضیات در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶ در تهران به دنیا آمد. پدر مریم میرزاخانی، مهندس الکترونیک و رئیس هیئت مدیره سازمان آموزشی نیکوکاری رعد بود. بعد از به پایان رسیدن دوران ابتدایی خود وارد مدرسه فرزانگان تهران شد و دبیرستان را در همین مدرسه به پایان رساند. او در دوران کودکی علاقه زیادی به نویسنده شدن داشت و بهترین سرگرمی برایش رمان خواندن بود. کسی که باعث شد عشق به ریاضی را در او بیدار کند برادرش بود.
مریم میرزاخانی در سال ۱۳۸۴ با همسرش یان واندراک ازدواج کرد، یان نیز دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد و پژوهشگر سابق علوم رایانه نظری مرکز تحقیقات آیب یام و اهل جمهوری چک است.
مریم میرزاخانی و یان واندراک دارای یک فرزند به نام آناهیتا هستند.
مدرسه و المپیاد
مریم میزاخانی سال سوم دبیرستان بود که پس از دریافت مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری، با دریافت ۴۱ امتیاز مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی هنگ کنگ را به دست آورد. او توانست حدود یک سال بعد، با کسب نمره کامل دوباره مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را که این بار در کشور کانادا برگزار میشد، را کسب بکند. او اولین دختری بود که موفق شد مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را کسب کند.
تحصیلات دانشگاهی
مریم میرزاخانی، با تمام شدن دوران دبیرستانش موفق شد در دانشگاه صنعتی شریف ادامه تحصیل کند. او بسیار علاقمند به ریاضی بود و بین گرایش های مختلف ریاضیات دانشگاهی، به ریاضی محض علاقه زیادی داشت. او توانست مدرک کارشناسی ارشد خودش را در سال ۱۳۷۸ در رشته ریاضی در دانشگاه صنعتی شریف کسب کند. بعد از آن برای ادامه تحصیل به کشور آمریکا و دانشگاه هاروارد رفت.
سال ۱۳۸۳ دکترای ریاضی خود را زیر نظر پروفسور کرتیس مک مولن گرفت و بلافاصله به عنوان محقق در موسسه ریاضیات کلی و پروفسور ریاضی در دانشگاه پرینستون آمریکا برگزیده شد.
مریم میرزا خانی پس از حدود ۴ سال استادیاری، موفق شد در سال ۱۳۸۷ به عنوان استاد در دانشگاه استنفورد تدریس کند.
جوایز مریم میرزاخانی به عنوان نابغه ریاضیات
۱-جایزه افتخاری هاروارد در سال ۲۰۰۳
۲-جایزه بهترین فارغ التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳
۳-جایزه بهترین پژوهشگر موسسه Clay Mathematics در سال ۲۰۰۴
۴-جایزه بلومنتال در سال ۲۰۰۹
۵-جایزه AMS Ruth Lyttle Satter Prize به عنوان نخبه تحقیقات ریاضی
۶-جایزه تحقیقاتی کلی در سال ۲۰۱۴
بخشی از دستاوردهای مریم میرزاخانی
مریم میرزاخانی، نابغه علم ریاضیات در سال ۱۳۷۸، توانست راهکاری برای مشکل محاسبه عمق حلقه های ترسیم شده روی سطوح هذلولی بیابد که چندین سال ریاضیدانان دنباله راه حلی برای آن بودند.
بانو میرزاخانی به همراه ۹ محقق برجسته دیگر در چهارمین نشست ده نفره استعداد درخشان نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا به عنوان یک جوان نخبه مورد تقدیر قرار گرفت.
وی در سال ۲۰۰۹ به خاطر دستاوردهایش در ریاضیات برنده جایزه بلومنتال شد. در اعلامیه‌ای که انجمن ریاضی آمریکا به مناسبت برنده شدن این جایزه برای میرزاخانی منتشر کرد، دلیل گرفتن این جایزه مهم ریاضی، «خلاقیت استثنایی و تز دکترای مبتکرانه مریم میرزاخانی که در آن، ابزار‌های گوناگونی از هندسه هذلولوی گرفته تا روش‌های کلاسیک فرم‌های اتومورفیک و تقلیل سیمپلکتیک برای بدست آوردن نتایجی در سه مسئله مهم ترکیب شده‌اند» عنوان شد.
او در سال ۲۰۱۴ برنده مدال فیلدز شد که بالاترین نشان علمی رشته ریاضیات است و هر چهار سال یک بار به دانشمندان برگزیده زیر ۴۰ سال اهدا می‌شود و از آن به نوبل ریاضیات نیز تعبیر می‌کنند. مریم میرزاخانی نخستین زن و نخستین ایرانی بود که موفق به دریافت این جایزه شد.
این بانوی ریاضیدان در سال ۲۰۱۵ به عنوان معاون خارجی آکادمی علوم فرانسه منصوب شد.
آنچه تاکنون به نام مریم میرزاخانی نامگذاری شده
۱-کتابخانهٔ دانشکدهٔ ریاضیات دانشگاه شریف
۲- ساختمان آمفی تئاتر و کتابخانه دبیرستان فرزانگان ۱ تهران
۳-خانهٔ ریاضیات اصفهان
۴-در ۲ فوریه ۲۰۱۸ استلاجیک، شرکتی فعال در زمینهٔ تصویربرداری و تحلیل دیدبانی زمین، میکرو ماهواره ای از سری گنوست را به فضا پرتاب کرد که به افتخار مریم میرزاخانی نامگذاری شده است.
۵- سیارک ۳۲۱۳۵۷ میرزاخانی به یاد او نامگذاری شد.
۶-در آخر اتحادیه بین المللی انجمن های ریاضیات دنیا با پیشنهاد کمیته زنان انجمن ریاضی ایران، روز تولد مریم میرزاخانی ریاضیدان بزرگ در سیزدهم اردیبهشت را روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری کرد.
متاسفانه مریم میرزا خانی در سال ۱۳۹۶ پس از ۴ سال جنگیدن با بیماری سرطان جان خود را از دست داد و دفتر زندگینامه این بانوی موفق و نامدار بسته شد.
بیوگرافی های بانوان موفق ایرانی را می توانید از اینجا دنبال کنید.
